Nieuws: Vervolg Artikel ‘Brexit’: Wat is de impact van de Great Repeal Bill op productveiligheid (CE)?

18/04/17

Ongeveer negen maanden na het referendum heeft de Britse premier Theresa May op 29 maart 2017 officieel de uittredingsprocedure van het Verenigd Koninkrijk in gang gezet door het overhandigen van een brief, waarin gesteld wordt dat ‘artikel 50’ officieel in werking is gesteld.

Met het officieel in werking stellen van de uittredingsprocedure ligt de uiteindelijke uittredingsdatum ook vast. Het Britse EU-lidmaatschap zal op 29 maart 2019 ten einde komen. Dit betekent dat er nog minder dan twee jaar tijd is om een akkoord te bereiken tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Het lijkt erop dat die onderhandelingen een lange en moeizame weg gaan worden.

De Britse Brexit-minister David Davis heeft inmiddels zijn ‘Great Repeal Bill’ gepubliceerd. Het doel hiervan is de Europese wetgeving zoveel mogelijk in Britse wetgeving om te zetten, zodat de wet- en regelgeving voor en meteen na de uittreding zoveel mogelijk gelijk blijft. Na het officieel uittreden kan het Verenigd Koninkrijk dan wetten met een Europese oorsprong indien wenselijk aanpassen of intrekken.

Europese wet- en regelgeving

Er bestaan verschillen in hoe Europese wet- en regelgeving van toepassing is in een lidstaat van de EU. Zo kunnen Europese verordeningen beschouwd worden als Europese wetgeving die rechtstreeks van toepassing is op alle lidstaten. Daarnaast bestaan er ook EU-richtlijnen die niet als Europese wetgeving beschouwd kunnen worden, maar die (eventueel na een overgangstermijn) direct in de nationale wetgeving van een lidstaat opgenomen worden. Het spreekt voor zich dat deze verschillende EU-gerelateerde wetgeving in het Verenigd Koninkrijk specifieke werkwijzen vereist om de transitie van nationale wet- en regelgeving voor en na ‘Brexit-day’ zoveel mogelijk ongewijzigd te laten.

• Great Repeal Bill §2.4:
  De Great Repeal Bill zal de Europese regelgeving die nu rechtstreeks van kracht is omzetten naar nationale UK-wetgeving.
• Great Repeal Bill §2.5:
  Daarnaast is het uitgangspunt dat reeds bestaande Europese regelgeving welke is opgenomen in de huidige nationale wetgeving van het Verenigd Koninkrijk, zoveel mogelijk één op één overgenomen worden in de nieuwe nationale UK-wetgeving.

Dit opnemen in de nationale wetgeving kan in complexiteit enorm variëren. Dit heeft te maken met het feit dat de Europese regelgeving vol staat met verwijzingen naar andere EU-regelgeving. Aangezien na ‘Brexit-day’ de Europese wet- en regelgeving niet meer van toepassing is op het Verenigd Koninkrijk moeten enerzijds alle verwijzingen in de nieuwe nationale UK-wetgeving naar EU-regelgeving verwijderd zijn, maar moet anderzijds de samenhang van verschillende regelgeving wel geborgd blijven.

Zoals blijkt uit onderstaande zoekopdracht naar actuele geldende Europese wetgeving in de Europese database voor wet- en regelgeving (EUR-lex), zijn er 12.062 EU-richtlijnen, wetten, verordeningen, amendementen e.d. geïndexeerd. Volgens de Great Repeal Bill bevat tenminste 14,3% van de huidige UK-wetgeving in meer of mindere mate Europese regelgeving welke dus in twee jaar tijd geconverteerd moet zijn naar nationale UK-wetgeving.

Figuur 1 - zoekopdracht EUR-lex naar geldende Europese wetgeving

Europese Productrichtlijnen (CE-richtlijnen)

Voor veel productsoorten geldt dat deze enkel binnen de Europese Economische Ruimte verhandeld mogen worden wanneer deze zijn voorzien van een CE-markering. Door de CE-markering (en bijbehorende EG- of EU- verklaring van overeenstemming) verklaart een fabrikant dat een product voldoet aan de van toepassing zijnde Europese Productrichtlijnen. Een deel van de 12.062 geïndexeerde Europese wetgeving bestaat dus uit Productrichtlijnen die een CE-markering vereisen. Er bestaan momenteel ‘ca. 30’ van deze Productrichtlijnen, enkele voorbeelden hiervan zijn:

• Machinerichtlijn (2006/42/EG)
• EMC-richtlijn (2014/30EU)
• Laagspanningsrichtlijn (2014/35/EU) 
• Speelgoedrichtlijn (2009/48/EG)
• Richtlijn medische hulpmiddelen (2007/47/EG)
• Enzovoort. 

Deze zogenoemde ‘CE-richtlijnen’ zijn niet één op één om te zetten in onafhankelijke nationale UK-wetgeving, doordat deze CE-richtlijnen juist zijn opgesteld om handelsbelemmeringen tussen lidstaten binnen de EER weg te nemen. Dit wordt onder meer bereikt door minimum eisen te stellen aan de veiligheid van producten die op de Europese markt ter beschikking gesteld worden. Op basis van de Great Repeal Bill lijkt de meest voor de hand liggende route om in ieder geval deze ‘minimum eisen' ten behoeve van productveiligheid over te nemen in de nationale UK-wetgeving. Met betrekking tot het handelsverkeer tussen de UK en de EU na ‘Brexit-day’, is het essentieel dat de komende twee jaar goede afspraken gemaakt worden om ervoor te zorgen dat de impact voor zowel Britse productfabrikanten als Europese productfabrikanten zo min mogelijk hinder ondervinden van de ‘scheiding’ tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. Opmerkelijk is echter dat in de Great Repeal Bill wel het uitgangspunt is opgenomen dat gezocht moet worden naar een zo gunstig mogelijke deal voor de UK met betrekking tot immigratie, handel en rechten van werknemers, maar dat ‘Safety’, of een minimum veiligheidsniveau voor producten, nagenoeg niet expliciet benoemd wordt.

De Brexit heeft met betrekking tot de CE-richtlijnen binnen de Europese Economische Ruimte (EER) geen consequenties. Er verandert niets aan de minimum eisen en het vrijhandelsverkeer binnen de EER blijft ongewijzigd. Voor UK-fabrikanten (exporteurs), importeurs en eventueel ‘Notified Bodies’ zal dit echter wel consequenties krijgen. De omvang van die consequenties hangt af van de uitkomst van de onderhandelingen die nu opgestart worden.

Mogelijke scenario’s

1. Mutual Recognition Agreement (MRA) tussen EU en UK
Middels een MRA kunnen afspraken gemaakt worden met betrekking tot handel tussen de UK en de EU. In deze MRA’s zou bijvoorbeeld vastgelegd kunnen worden onder welke voorwaarden Britse fabrikanten ‘CE-producten’ mogen en kunnen exporteren naar de EU en andersom. De uitdagingen liggen hierbij waarschijnlijk niet in het honoreren van de minimum of essentiële veiligheids- en gezondheidseisen die redelijk eenvoudig in de nationale UK-wetgeving opgenomen kunnen blijven, maar in de ‘juridische’ afspraken die gemaakt moeten worden tussen de UK en de EU. Deze moeten namelijk gelijkwaardig worden aan de afspraken die binnen de Europese regelgeving met betrekking op het in de handel brengen van CE-gemarkeerde producten gelden.
De optie van een MRA lijkt de meest voor de hand liggende oplossing. Dit wil echter niet zeggen dat dit een eenvoudige route zal worden. De EU zal namelijk bepaalde UK-wetgeving, waarin onder andere het minimale veiligheidsniveau is vastgelegd, moeten honoreren. Daarnaast zal de UK de CE-markering moeten blijven accepteren als voorwaarde om producten te mogen importeren. In lijn met de terugtreding uit de EU als gevolg van het referendum zou dit wellicht politiek gevoelig kunnen liggen.

2. UK wordt toegevoegd aan EER of EUCU
Landen als Noorwegen en IJsland bijvoorbeeld maken geen deel uit van de EU, maar vallen wel onder de EER die bestaat uit de EU + de Europese Vrijhandels Associatie.
Dit betekent dat vrije handel mogelijk is binnen de EU en de overige landen die lid zijn van de EER doordat o.a. ‘Europese CE-richtlijnen’ ook in de nationale wetgeving van deze lidstaten wordt opgenomen. Daarnaast heeft de EU momenteel zogenoemde ‘Customs Unions’ (EUCU).gesloten met landen als Turkije, Andorra en San Marino. Hierin kunnen voor bepaalde productsoorten afspraken gemaakt worden met betrekking tot het verhandelen van deze producten binnen de EU. Deze afspraken hebben echter tot dusver geen betrekking op CE-productgroepen, waardoor het niet aannemelijk is dat dit voor de CE-productgroepen althans een reële optie lijkt.
Het verschil tussen lid worden van de EER en het sluiten van MRA’s is dat in een MRA specifieke afspraken gemaakt kunnen worden en er voor de deelname aan de EER algemene afspraken en verplichten gelden die voor alle deelnemers gelijk zijn. De Britse overheid heeft echter al laten doorschemeren dat dit scenario niet als reëel wordt beschouwd (op dit moment). Dit zou wellicht anders kunnen worden wanneer de onderhandelingen over bijvoorbeeld een MRA zouden mislukken.

3. De standaard
In lijn met de uitgangspunten zoals beschreven in de Great Repeal Bill is de standaard route dat de EU-schil met referenties naar de huidige wetgeving verwijderd wordt en dat de overige inhoud geïmplementeerd wordt in de nieuwe UK-wetgeving. De consequentie van deze route is de CE-markering geen juridische waarde meer heeft in de UK. Verder heeft dit tot gevolg dat (zonder aanvullende afspraken) ‘Notified Bodies’ die in de UK gevestigd zijn hun accreditatie zullen verliezen. Onder bepaalde voorwaarden kunnen bij deze route fabrikanten die gevestigd zijn in de UK nog steeds producten met een CE-markering produceren en binnen de EU verhandelen. Voor een buiten de EER gevestigde fabrikant bestaan namelijk reeds de volgende opties om CE-gemarkeerde producten binnen de EER te kunnen verhandelen:

1. De fabrikant zorgt voor een ‘gemachtigde’ binnen de EER die de verantwoordelijkheid voor het fabrikantschap op zich neemt.
2. De verantwoordelijkheid op het controleren of de te verhandelen producten aan de relevante productrichtlijnen voldoen wordt belegd bij de importeur. De importeur is de partij binnen de EER die het product voor het eerst binnen de EER ‘op de markt brengt’.
3. De fabrikant verkoopt zijn product rechtstreeks aan de eindgebruiker. Dit betekent controle door douane plus de ‘Arbo-plicht’ conform Richtlijn Arbeidsmiddelen door de eindgebruiker.

De uitdaging zal zitten in het in lijn houden van de nationale wetgeving van de UK na de Brexit met de updates en aanpassingen die in de toekomst gedaan worden aan de Europese productregelgeving zodat fabrikanten aan de nationale wetgeving kunnen voldoen en toch CE-producten kunnen verhandelen binnen de EU.

4. Compleet eigen UK wet- en regelgeving met betrekking tot productveiligheid opzetten.
Deze optie lijkt heel onwaarschijnlijk, zeker op korte termijn. Daarnaast is dit niet in lijn met de uitgangspunten uit de Great Repeal Bill, welke bij de overgang juist de wetgeving zoveel mogelijk gelijk wil houden. Aangezien er ook ruimte wordt geboden om in de toekomst de nationale wetgeving aan te passen, is het wellicht wel mogelijk dat op de lange termijn naar een dergelijke optie toegegroeid kan worden. Dit zal echter voor fabrikanten een grote impact hebben. Zowel voor Europese fabrikanten die producten naar de UK willen exporteren als voor fabrikanten uit de UK die producten naar Europa willen exporteren. Dit betekent namelijk dat er dan wellicht verschillende conformiteitsprocedures gevolgd moeten worden om producten zowel in de EU als in de UK te kunnen verhandelen, waarbij in het ergste geval tegenstrijdige eisen gesteld kunnen worden en een fabrikant aparte productversies voor EU en UK zal moeten fabriceren. Als dit het geval zou worden dan kan het gevolg daarvan ook zijn dat fabrikanten voor de UK-markt geen gebruik meer kunnen maken van de EN-normen en zullen er binnen de UK door de BSI wellicht eigen normen opgesteld worden. Bij deze optie bestaat ook de kans dat het Verenigd Koninkrijk eigen Notified Bodies gaat accrediteren voor bepaalde productgroepen. Dit scenario lijkt (in ieder geval voor fabrikanten en handelsorganisaties) in zowel de EU als in de UK een ongunstige situatie.

Standaardisatie

Het gebruik of in ieder geval beschikbaar stellen van (Europese geharmoniseerde) normen lijkt niet zo’n grote uitdaging aangezien het British Standardisation Institute (zoals in Nederland het NEN) reeds de ‘EN-normen’ al overneemt / implementeert als BS-EN-normen (zoals in Nederland NEN-EN-normen). Dit staat in principe los van het lidmaatschap van de EU. Daarnaast zijn veel normen internationaal opgezet (zoals bijvoorbeeld EN-ISO 13849-1 of EN-IEC 62061). De deelname aan standaardisatie commissies zoals IEC en ISO staat los van het lidmaatschap van de EU. Echter zal (tenzij hier andere afspraken over gemaakt worden) het lidmaatschap van CEN en CENELEC wel komen te vervallen voor het British Standardisation Institute.

Uitgangspunten

Ruim negen maanden na de uitkomst van het referendum om de EU te verlaten is de uittredingsprocedure onlangs formeel in werking gesteld. Daarnaast zijn de uitgangspunten met betrekking tot de nationale wet- en regelgeving in de UK vanaf het moment dat de Brexit een feit is gepubliceerd in de ‘Great Repeal Bill’. Hierbij is het belangrijkste uitgangspunt dat zoveel mogelijk getracht wordt om de wet- en regelgeving direct voor en direct na de Brexit gelijkt te houden om de transitie zo soepel mogelijk te laten verlopen. Hierna kunnen indien nodig bepaalde wetten alsnog aangepast of ingetrokken worden.

Opvallend is echter dat in de Great Repeal Bill expliciet bepaalde onderwerpen zoals immigratie en rechten van werknemers worden genoemd met het uitgangspunt om daar een voor de UK een gunstig mogelijke deal voor te zoeken, maar dat ‘Safety’ of Conformiteit van CE-productengroepen niet expliciet belicht worden.

Logische Implicaties

Met het formeel in werking stellen van de uittredingsprocedure is ook de uittredingstermijn van twee jaar ingegaan. Dit betekent dat de UK en EU in principe twee jaar de tijd hebben om tot overeenstemming te komen en nadere afspraken te maken. Met betrekking tot productveiligheid en CE-markering lijkt de meest voor de hand liggende route dat een Mutual Recognition Agreement (MRA) tussen EU en UK wordt gesloten. In een MRA zou bijvoorbeeld vastgelegd kunnen worden onder welke voorwaarden Britse fabrikanten ‘CE-producten’ mogen en kunnen exporteren naar de EU en andersom. De uitdagingen liggen hierbij waarschijnlijk niet in het honoreren van de minimum of essentiële veiligheids- en gezondheidseisen die redelijk eenvoudig in de nationale UK-wetgeving opgenomen kunnen blijven, maar in de ‘juridische’ afspraken die gemaakt moeten worden tussen de UK en de EU.

Kortom, er bestaat zeker een kans dat de Brexit implicaties zal krijgen voor fabrikanten die (CE) producten willen leveren aan het Verenigd Koninkrijk en voor importeurs in Europa welke producten uit de UK willen importeren. Wat de exacte uitkomst van de onderhandelingen gaat worden is niet te voorspellen. Het lijkt echter een gezamenlijk belang om CE-markering dezelfde status te laten houden tussen de EU en UK als nu het geval is.

Wordt vervolgd…

Dit artikel is geschreven door Dennis van Loon, Senior Consultant Machine Safety bij D&F Consulting B.V. en is een vervolg op het eerdere artikel 'Consequenties ‘Brexit’ voor fabrikanten van CE-gemarkeerde producten'

Meer informatie

Heeft u vragen naar aanleiding van dit nieuwsitem of wilt u meer informatie over machineveiligheid en/of CE-markering, neem dan direct vrijblijvend contact met ons op:

• telefonisch via 076 5040340

• of gebruik het contactformulier

Wij helpen u graag!